Dr n. med. Eliza Głodkowska-Mrówka
Wielolekooporne szczepy bakterii Gram-ujemnych są poważnym zagrożeniem zdrowia publicznego z uwagi na trudności w leczeniu powodowanych przez nie zakażeń.
Wielolekooporne szczepy bakterii Gram-ujemnych są poważnym zagrożeniem zdrowia publicznego z uwagi na trudności w leczeniu powodowanych przez nie zakażeń. Szczególnie duże zagrożenie stanowią wielolekooporne szczepy z rodzaju Enterobacteriaceae, Pseudomonas i Acinetobacter. Ponieważ dostępne antybiotyki są wobec nich nieskuteczne, konieczne jest poszukiwanie alternatywnych metod kontroli zakażeń i rozprzestrzeniania się bakterii wielolekoopornych.
Antyseptyki są to związki chemiczne, które mogą być stosowane do zwalczania kolonizacji bakteriami wielolekoopornymi i ograniczać w ten sposób ich rozprzestrzenianie się, szczególnie w miejscach wysokiego ryzyka, takich jak przychodnie czy szpitale. Niestety coraz częściej stwierdza się rozwój oporności na często stosowane antyseptyki, np. chlorheksydynę. Dlatego konieczne jest poszukiwanie antyseptyków, które byłyby skuteczne wobec szczepów wielolekoopornych.
Oktenidyna jest surfaktantem kationowym o właściwościach antyseptycznych. Wykazano jej skuteczność wobec wielu szczepów bakterii, w tym metycylinoopornych szczepów gronkowca złocistego (ang. methicillin-resistant Staphylococcus aureus, MRSA), jednak do tej pory nie oceniano jej działania na szczepy wielolekooporne. Tę lukę postanowili uzupełnić autorzy pracy opublikowanej w European Journal of Microbiology and Infectious Diseases, oceniając skuteczność oktenidyny wobec istotnych klinicznie szczepów bakterii wielolekoopornych.
Do badania włączono po cztery szczepy wielolekooporne i jednym szczepie dzikim pięciu gatunków bakterii: Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Enterobacter cloacae, Acinetobacter baumanii i Pseudomonas aeruginosa z kolekcji Uniwersytetu we Fryburgu. Zgodnie z definicją Instytutu Roberta Kocha każdy z badanych szczepów wielolekoopornych był oporny na co najmniej trzy z następujących grup antybiotyków: penicylin, cefalosporyn, chinolonów i karbapenemów. Wszystkie badane szczepy były jednocześnie oporne na działanie chlorheksydyny.
Uzyskane wyniki potwierdziły wysoką skuteczność dichlorowodorku oktenidyny wobec wszystkich przebadanych wielolekoopornych szczepów bakterii Gram-ujemnych. Warto podkreślić, że początek jego działania pojawia się bardzo szybko – już po 30 sekundach.
Badania przeprowadzono w warunkach zarówno nieorganicznych, jak i organicznych, imitujących antyseptykę powłok skórnych czy błon śluzowych (obecność albuminy i erytrocytów) i w obu przypadkach wykazano skuteczność oktenidyny, bez względu na stopień oporności badanych szczepów na chlorheksydynę lub antybiotyki. Warto zaznaczyć, że wykazano jej skuteczność również wobec najgroźniejszych obecnie bakterii wielolekoopornych, czyli wytwarzających karbapenemazy. Obserwacje te potwierdzają, że oktenidyna – jako dobrze tolerowany antyseptyk o doskonałym profilu skuteczności – powinna być wykorzystywana do kontrolowania rozprzestrzeniania się bakterii wielolekoopornych.
Źródło:
- Alvarez-Marin R et al., Antimicrobial activity of octenidine against multidrug-resistant Gram-negative pathogens, Eur J Clin Microbiol Infect Dis; DOI 10.1007/s10096-017-3070-0.
